Khi thực hiện các ấn phẩm đặc biệt là các ấn phẩm bao bì, những người thiết kế gặp không ít khó khăn và lúng túng khi phải xử lý những vùng bị té trắng giữa các vùng chồng lấn các màu.Đôi khi vì các hiiện tượng này mà chúng ta đã phải hao tốn nhiều công sức, thời gian và tiền bạc để làm lại. Bài viết này nhằm mục đích giúp các bạn quan tâm tìm hiểu thêm về vấn đề này và một số biện pháp khắc phục.
1/ Trapping là gì ?
Trapping là vùng chồng lấn có chủ ý giữa các màu trong một vùng in để khắc phục các lỗi không thể tránh được trong quá trình in. Trapping còn có nhiều tên gọi khác như “mở rộng và thu hẹp”(spreads and chokes), “đậm hơn và mảnh hơn” (fatties and skinnies), “co lại và giãn ra” (shrink and spread)…
2/ Tại sao phải thực hiện Trapping ?
Trapping dược thực hiện để bù trừ nhằm tránh hiện tượng lé trắng ở vùng tiếp giáp giữa các màu. Nguyên nhân gây ra hiện tượng lé trắng có thể là:
-Sai số trong quá trình ghi phim.
-Chất lượng phim không tốt (độ co giãn lớn).
-Lỗi do bình bản.
-Do độ co giãn giấy.
-Máy in chồng màu không chính xác do các lỗi về cơ khí hay ngay cả tay nghề công nhân yếu.
-Các tác động môi trường khác như nhiệt độ,độ ẩm…cũng có ảnh hưởng đến độ chính xác trong quá trình ghi phim cũng như quá trình in.
3/ Các kỹ thuật Trapping
Để tạo trapping theo phương pgháp truyền thống có thể sử dụng thời gian chụp,ép phim lâu hơn hoặc một số kỹ thuật mở rộng (enlarge-còn gọi là chokes) vùng màu để tạo vùng chồng lấn cần thiết.
Ngày nay,các phần mềm dàn trang(page layout),đồ họa,bình bản (imposition),hay RIP đều có chức năng tự động.Thậm chí có một số hãng cung cấp những phần mềm chuyên giải pháp trapping chẳmg hạn như DK&A.
Trapping điện tử được quyết định theo 4 loại tùy theo việc trapping xảy ra ở đâu.
Trapping bằng tay:
Người thiết kế có thể tạo trap trên một phần mềm đồ họa như lllustrator,Corel Draw!hay Freehand bằng cách xác định thêm dường kẻ(steoke)hoặc khung viền (frame) in đè lên vùng màu kế cận.Mặc dù cách này dễ làm, nhưng nó có một số nhược điểm sau:
-Trapping bằng tay mất nhiều thờii gian.Người thiết kế pahỉ tạo những phần tử đồ họa riêng biệt với những thuộc tính và đường viền khác nhau để thiết lập trap.
-Trapping bằng tay đòi hỏi người thiết kế phải biết được phần trăm thu phóng hình đồ họa đó.Chẳng hạn một đối tượng trapping với độ lớn là 0.5pt,nếu khi đặt vào chương trình dàn trang,đối tượng thu nhỏ chỉ còn 50% thì độ lớn trpping chỉ còn 0.25pt,như vậy độ lớn trap có thể không đạt yêu cầu.
-Người thiết kế phải tạo trap dựa trên tần số tram,phương pháp in,thiết bị in…sẽ sử dụng cho công việc.Chẳng hạn một đối tượng trap với độ lớn 0.5pt cho phương pháp in offset ở tần số tram150 lpi,thì cũng độ lớn này chúng ta có thể áp dụng khi in bằng ohương pháp in flexo ở mật độ tram85 lpi.
Việc xác định trapping bao nhiêu luôn luôn là điều cần thiết cho những người làm công việc thiết kế.Dưới đây là một số thông số tham khảo cho việc thiết lập độ lớn trapping tùy thuộc vào tần số tram,loại giấy và thiết bị in:
Phương pháp in Loại giấy Tần số tram(lpi) trap(mm) trap(pt)
In offset tờ rời giấy couché 150 0.08 0.25
In offset tờ rời giấy thường 150 0.08 0.25
In offset cuộn giấy couché 150 0.10 0.30
In offset cuộn giấy thường 133 0.13 0.40
In offset cuộn giấy báo 100 0.15 0.45
In flexo giấy couché 133 0.15 0.45
In flexo giấy báo 100 0.20 0.60
In ống đồng 150 0.08 0.25
Công thức tham khảo tính độ lớn trap: Trap (mm) = [1/ (tần số tram * 2)] * 2.54
Trapping bằng chương trình ứng dụng:
Phương pháp này sử ụng các chức năng trapping của các ohần mềm ứng dụng như QuarkXpress,Pagemaker,Corel Draw, lllustrator… Phương pháp này tiện lợi nhưng cũng có một số nhược điểm sau:
-Đòi hỏi người ứng dụng pghải rất am hiểu về phần mềm ứng dụng,đặc biệt là các lệnh về trap,nếu không việc trap có thể làm cho kết quả trở nên tồi tệ hơn.Chẳng hạn cấu hình về trap của QuarkXpress gồm ba mức độ (Automatic,Color-specific,Object-specific)mà nhiều người sử dụng không am hiểu lắm.
-Cấu hình về trapping của các chương trình ứng dụng chỉ dành cho các đối tượng tạo trong các chương trình đó,knó không có ảnh hưởng với các đối tượng nhập từ các phần mềm khác.
Sử dụng các phần mềm trapping:
Chúng ta có thể sử dụng các phần mềm trapping như Luminous TrapWise, DK&A và Ultimate TrapEze để tạo trap cho các file EPS sau khi chúng được tạo bởi một chương trình ứng dụng nào đó và trước khim nó đuợc Rip.Phương pháp này có ưu điểm là có thể thực hiện việc trapping một đối tượng phức hợp.Tuy nhiên,việc sử dụng phần mềm trpping đòi hỏi một công đọan riêng biệt trên máy và thậm chí phải sử dụng một masý tính khác.
Sử dụng các phần mềm trpping trên RIP:
Một số phần mềm như Scitex Auto-Frame và RAMPAGE thực hiện việc trapping ngay trên RIP.Thường chúng là những phần mềm rất mạnh nẽ nhưng khá đắt tiền, tuy nhiên hữ dụng khi chúng ta sử dụng công công nghệ Computer to Plate.
Giải pháp trapping của Scitex,Full Auto Frames(FAF), trapping điểm trên các RIP postscrip level2.FAF chuẩn hóa những màu sắc thích hợp khi trapping giữa những cặp màu vói nhau,khác với việc trapping những đối tượng lân can.FAF sẽ tự động trapping những đối tượng về tram trong tập tin,kỹ thuật này sẽ làm giảm tốc độ của RIP từ 15-30% nhưng kiểm được các thôngso trpping đồng nhất với nhau rất khó kiểm soát.
4/ Làm thế nào để tránh việc thiết lập Trapping ?
Đối với một số người trapping là một khái miệm khó hiểu và khó thực hiện. Trong trường hợp đó họ có thể thiết kế mẫu sao cho không cần phải trapping.Có một vài cách để tránh trapping :
-Overprinting(in chồng,in đè lên): không móc trắng – đồng nghĩa với việc không trapping.
Có một số nhà thiết kế,tạo mẫu với những mảng màu in chồng lên nhau. Vì không có mảng móc trắng nên tất nhiên họ không cần phải thực hiện việc trapping.Tuy nhiên,với phương cách này,người thiết kế phải hình dung ra màu tổng hợp khi các màu mực được in chồng lên nhau (overprint).Chẳng hạn khi chọn chế độ overprint cho một vòng tròn màu Cyan,bean trong một hình vuông màu Magenta thì vòng tròn sau khi in xong sẽ là màu xanh tím (Blue).
Để tránh thực hiện việc trapping mà vẫn giữ mảng màu hình tròn màu Cyan, một số nhà thiết kế thiết lập một khung viền (frame) màu đen xung quanh hìnht ròn này. Mặc định, thông thường màu đen có chế độ overprint, nên láuc này khung viền đóng vai trò như trapping mà họ không cần phải thiết lập.
-Trapping “tự nhiên” :commom color
Việc liên kết kh éo léo các màu cơ bản là cách đơn giản và thông minh để tránh trapping. Tất nhiên , bạn phải có hiểu biết về màu sắc và cách tổng hợp màu.Chẳng han, cũng trường hợp như trên để tránh trapping mà không tạo khung viền, bạn có thể cho vòng tròn xanh Cyan một chút Magenta (thường là 20%). Khi đó, nếu có xảy ra hiện tượng lé trắng khi in htì vùng “lé trắng” thực sự khôn phải là trắng nữa má là vùng 20% Magenta,mắt người bị “đánh lừa” và bạn không có cảm giác lé trắng giữa hai mảng màu Cyan và Magenta.
Chú ý:Thông htường màu chọn thêm là màu sáng hơn trong cặp màu đang thao tác.Chẳng hạn, giữa hai màu Yellow và Cyan, nên chọn màu Yellow.Giữa hai màu Cyan, Magenta chọn màu Magenta.